GÖK CİSİMLERİ

Yıldızlar, gezegenler, meteorlar ve kuyruklu yıldızlar birer gök cismidir.

Gök cisimlerinin gözlenmesinde teleskop kullanılır.

Teleskobun icadı ile astronomi alanında gelişmelere neden olmuştur.

Uzay

Uzay, evrenin Dünya dışında kalan kısmıdır.

Dünyayı, gezegenleri,  yıldızları,  meteorları,  kuyruklu yıldızları,  asteroitleri  ve diğer gök cisimlerini içine alan boşluğa uzay denir.

Uzayın sınırları, sonlu mu sonsuz mu olduğu bilinmemektedir.

Evren

Her şey evrenin içinde yer almaktadır.

Evren uzayı ve dünyayı kapsar.

Evren = Dünya + Uzay[ SPOT 1]

Evreninin Oluşumu ile İlgili Görüşler

Newton'un Hareketsiz ve Başlangıcı olmayan görüşü

Newton'a göre evren sabittir.

Önceden de bu şekilde idi sonsuza kadar da bu şekilde kalacaktır.

Big Bang (Büyük Patlama) görüşü

Evrenin bir başlangıcının olduğu görüşüdür.

Evren 13,8 milyar yıl önce evren büyük patlama ile meydana gelmiştir.

Büyük patlama görüşü Georges Lemaitre (Jorc Lömetr) tarafından 1927 yılında ortaya atılmıştır.

1929 yılında Edwin Hubble’ın galaksilerin bir birinden uzaklaştığını bulması bu görüşü desteklemektedir.

Gök Cisimleri

Uzayda galaksiler, yıldızlar, gezegenler, astroidler ve meteorlar bulunur. Bunların her biri gök cismidir.

1. Yıldızlar

 Uzaydaki bulutsu adı verilen gaz ve toz yığınlarının bir araya gelip sıkışmasıyla yıldızlar meydana gelir.

Yıldızların Özellikleri

1. Yıldızlar ısı ve ışık kaynağıdır.
2. Yıldızların şekli genellikle küreseldir.
3. Yıldızlar da doğar, yaşar ve ölürler.
4. Ömrü biten dev yıldızlar şiddetli bir patlama ile parçalanır ve ortaya çıkan parçalar uzay boşluğuna dağılır.
5. Yıldızların ortalama ömrü 10 milyar yıldır.

Soğuk                         ➝    Kırmızı yıldızlar

Orta sıcaklıkta          ➝  Sarı  yıldızlar

Çok sıcak                   ➝  Mavi veya beyaz yıldızlar [SPOT 2]

NOT:  Gece görülen en parlak yıldız : Sirius

En Büyük Yıldız:  HR 5171 A ( Güneş'in 1300 katı ) 2014 tarihli

Güneş hakkında bilgiler

1. Dünya'ya en yakın yıldız Güneş'tir.
2. Güneş'e doğrudan bakmak göze zarar verir, körlüğe neden olabilir.
3. Güneş bize diğer yıldızlardan yakın olduğu için büyük görünür.
4. Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır.
5. Güneş beyaz ışık yaymaktadır.
6. Güneş yaklaşık 5 milyar yaşındadır.

2. Takım Yıldızı

Gökyüzüne dünyadan bakıldığında sergiledikleri görünüm sebebiyle bir arada bulunan yıldız grupları takımyıldızı olarak adlandırılır.

Gökyüzü 88 alana bölünmüş ve her birine bir takımyıldızı adı verilmiştir.

Takımyıldızında bulunan yıldızlar aslında birbirinden çok uzakta bulunmaktadır.

Büyükayı, Küçükayı, Ejderha, Çoban, Kuzey tacı, Orion (Avcı) ve günlük hayatta sıkça duyduğumuz takım yıldızlarıdır.

Burçlarda takım yıldızlarına örnek verilebilir.

Takım yıldızlarına bakıldığında görüntüleri bazı hayvan ve nesnelere benzetilmiştir.

Bu benzetmeler, gökyüzü gözlemini kolaylaştırmaktadır.

Küçük ayı takım yıldızı kepçeyi andırır. Kepçenin sapındaki son yıldız Kutup Yıldızı'dır.

Kutup yıldızı bize daima kuzey yönünü gösterir.

NOT: Çoban takım yıldızı ile Çoban yıldızı karıştırılmamalıdır.

Venüs gezegeninin halk arasındaki ismi Çoban yıldızı'dır.[SPOT 3]

NOT: Yıldızların görüntüsü zamanla değişiklik gösterebilir.

3. Kuyruklu yıldız

Kuyruklu yıldızlar adlarının aksine, birer yıldız değildir.

Kuyruklu yıldızların yapısında donmuş halde buzlar, gazlar ve tozlar bulunur.

Bu yüzden kirli kartopu olarak da adlandırılır.

Kuyruklu yıldızlar Güneş'e yaklaştıkça ısınır ve yüzeyindeki buzlar buharlaşır.

Bunun sonucu gaz ve tozdan oluşan çok uzun bir kuruk oluşur.

Kuyruklu yıldızların kuyruğu Güneş'e yaklaştıkça uzar, Güneş'ten uzaklaştıkça kısalır.

Kuyruklu yıldızlar ısı ve ışık yaymazlar. Güneş'ten aldıkları ışığı yansıtırlar.

NOT: En meşhur kuyruklu yıldız: Halley (75,3 yılda bir görülür. 1986 de görüldü. 2061 de   görülecek.)

En son görülen kuyruklu yıldız: Ikeya - Zhang (2002)

Hale-Bopp 1997 yılında görülen kuyruklu yıldızdır.

4. Gök taşı

Atmosfere girerek yeryüzüne ulaşabilen meteorlara gök taşı adı verilir.

Gök taşının Dünya üzerinde oluşturduğu çukura gök taşı çukuru denir.

5. Yıldız kayması

Kuyruklu yıldızların çekiminden kurtulan küçük parçalar meteorları oluşturur.

Dünya atmosferine giren meteorlar, atmosferde sürtünmeden dolayı ısınarak yanar ve etrafa ışık saçar. Halk arasında bu olaya yıldız kayması denir.  Yıldız kaymasının yıldızlarla hiç bir alakası yoktur.

6. Gezegen ile yıldız arasındaki farklar

1. Yıldızlar kendileri birer ısı ve ışık kaynağıdır. Gezegenler yıldızlardan aldıkları ışığı yansıtır.
2. Yıldızlar gezegenlerden sıcaktır.
3. Yıldızlar gezegenlerden daha büyüktür.
4. Yıldızların ışıkları yanıp söner gibi görünürken, gezegenlerin ışıkları kesintisiz olarak görünür.
5. Yıldızların yerleri değişmez, gezegenlerin konumları sürekli değişir.
6. Yıldızlar kendi ekseni etrafında döner, gezegenler yıldız etrafında dolanır.

7. Işık yılı

Bir ışık yılı, ışığın boşlukta bir yılda aldığı mesafedir.

Işık yılı bir zaman birimi olmayıp uzaklık ölçüsü birimidir.

Bir ışık yılı yaklaşık 9,46x1012 (9,46 trilyon) km dir.